رمز و راز علاعم ونشانهاي گنج يابي.

استرابون(۶۳ ق. م) اقوام ساکن در حاشیه جنوبی دریای مازندران و غرب هیرکانی را بدین گونه نام میبرد: تپوریها (Tapyri) بین هیرکانیها و آریاییها زندگی میکنند و در یک مدار در اطراف دریا پس از هیرکانیها (Hyrcanins)، آماردیها (Amardi) و آناریاکه (Anariacae) و کادوسیها (cadusi) و آلبانیها (albani) و کاسپیها (Caspii) و ویتیها(viti) و شماری دیگر از مردمان، تا جایی که به سکاها (scythians) میرسیم و از سوی دیگر به سرزمین هیرکانی و دربیکها (Derbices) هستند، کادوسیان در مرز ماد و ماتیانی و پایین پرخوآتراس هستند. جایی که به دلیل حاصلخیزی منحصر به فرد خود، داریوم (Dareium) نامیده میشود. او هم به پارس و هم به سوزیانا و کاسپین حمله کرد، همانطور که میگویند، گذرگاههای بسیار تنگی وارد آن میشوند، به همین دلیل به عنوان دروازههای کاسپین شناخته میشوند. اما از آنجا که حمله به باکتریا دشوار بود و شامل بسیاری از مردان جنگجو بود، پس از زحمت و تلاش بیهوده، او جنگ با باکتریا را به زمان دیگری موکول کرد و نیروهای خود را به آشور بازگرداند و مکانی را برای تأسیس یک شهر بسیار بزرگ انتخاب کرد. انجام مطالعات و کاوشهای باستان شناختی منجر به معرفی شهر بلقیس و تبیین اهمیتهای فرهنگی آن شده، این امر و تلاش مسئولان میراث فرهنگی باعث تأسیس پایگاه میراث فرهنگی شهر بلقیس در سال ۱۳۸۸ شد.

به گفته کتزیاس آرتهیِس (Arties) حاکم ماد چهل سال به حکومت پرداخت. به گفته پلینی ملتهایی که در اطراف دریای هیرکانی قرار گرفتهاند: در شرق کاسپی منطقه ای واقع شده است که با نام آپاورتن (Apavortene) شناخته میشود. به گزارش دانشنامه ایرانیکا فرهاد اول اشکانی (۱۷۶-۱۷۱ قبل از میلاد) با هدف گسترش کنترل اشکانیان بر البرز و گسترش جاده شرق به غرب ماد، سرزمین آمارد را فتح کرد. اشکانیان از تیره ایرانی پرنی و شاخهای از طوایف وابسته به اتحادیه داهه از عشایر سکاهای محدوده شرق دریای خزر بودند، از ایالت پارت که مشتمل بر خراسان فعلی بود برخاستند. این موفقیت با الحاق قبلی هیرکانی به پادشاهی اشکانیان آماده شده بود. پس از این در زمان اشکانیان است که فرهاد یکم به جنگ آماردها رفت و آنها را به اجبار به ناحیهٔ دربند کوچاند. قبل از ورود آریاییها به این سرزمین طوایف مختلفی در آنجا سکونت داشتهاند. ظاهراً ایشان قبایل گستردهای بودند که با آمدن آریاییها عقب رانده شدند. که والی آن فرادات فرمانده قوم تپور بود ضمیمه کرد. تیپارها و موسخیها (موشیها) دارای فرمانده واحد بودند و ماکرونها با موزیکانها فرمانده واحد داشتند و مارها با کلخیها فرمانده واحد داشتند. خود شاه به قصد سرکوب او با قشونی مرکب از هشتصد هزار نفر بیرون رفت و در جنگ شکست خورد و پنجاه هزار نفر در این جنگ کشته شدند و مابقی ارتش ماد را پارسُد (Parsode) از ولایت کادوسیان براند.

او همچنین از نیروی دریایی جدید خود با کمک نیروی دریایی انگلیس برای بیرون راندن پرتغالیها از بحرین (۱۶۰۲) و هرمز (۱۶۲۲) در خلیجفارس استفاده کرد. کلارستاق از چهار دهستان تشکیل میشود؛ بخش جلگهای کلارستاق در کنار خط ساحلی شامل چالوس و هچیرود، دهستان بیرون بشم در کنار دره چالوس در مرکز منطقه، دهستان کوهستان در جنوب و کلاردشت در غرب تا جنوب غربی که روی هم شامل ۱۲۰ سکونتگاه میشوند. کتزیاس از قوم تپور در کنار هیرکانی و کادوسی به عنوان یکی از نواحی نام میبرد که توسط نینوس پادشاه آشور فتح شدند. در دوران ماد نیز همچون دوران آشوریان اقوام شمال به سه قوم هیرکانی، تپور و کادوسی تقسیم میشدند. به گفته کتزیاس مادیها در ابتدا سرزمین کادوسیان را در اختیار داشتند ولی در اواخر سلطنت ماد در دوران حکومت آرتهیِس (Arties) این ناحیه توسط فردی پارسی به نام پارسُد (Parsode) از سلطه دولت ماد جدا شد چنانکه در اواخر سلطنت هخامنشیان کادوسیان به نیم استقلالی رسیدند. کلارستاق منطقه ای دهستانی ساحلی و کوهستانی در طبرستان و رستمدار است که از دو بخش غربی و شرقی تشکیل شده و به مرکزیت رود سردابرود از هم جدا میشوند. همچنین آن که دو آمل، یکی در مازندران و دیگری در گسترهٔ آمودریا، جای داشتهاند.

وی گروه دیگری از تپورها را میان هیرکانیها و دربیکها نام میبرد. لاتیشف به نقل از دیونیس اسکندرانی مورخ قرن دوم میلادی اقوام اطراف دریای مازندران را بدین ترتیب نام میبرد: سکاها، اونها، کاسپها، کادوسها، آلبانها، ماردها، تپورها و هیرکانی. این کاشی ابتدا در قرن پنجم ه. بعضی از گذشتهنگاران بر این باورند از زمان ابن اسفندیار و یاقوت، به جای هیرکانیا واژه مازندران بکار برده شده است گروهی هم تاریخ بهکارگیری واژهٔ مازندران را پس از سده چهارم هجری قمری میدانند. سرانجام آرژانتین بازی را ۴-۲ برد تا به مرحلهٔ یک چهارم نهایی صعود کند. طبق آنچه در کتب تاریخی یونانیان آمده، اتو فرادات در زمان حمله اسکندر حاکم تپورستان بوده و اسکندر مقدونی او را به مقام خویش ابقا کرد ولی آماردها حاضر به اطاعت نشدند و به کمک درختان در جنگل پنهان میشدند و در برابر سپاهیان اسکندر مقاومت نمودند و حتی اسب محبوب اسکندر، بوسفال، را ربودند؛ ولی سرانجام اسکندر با تهدید و به آتش کشیدن بخشهایی از جنگل توانست آنان را مطیع ساخته و حکومتشان را به اتو فرادات سپارد. پیشینه تاریخی مسجد جامع اسفراین: تپه منار مهمترین قسمت شارستان شهر بلقیس به حساب میآید که کتب جغرافیایی و سفرنامهها به وجود مسجد و مناره در این محل صحه گذاردهاند.